Ο Άνθρωπος που Ενόχλησε το Σύμπαν

Του

Σταύρου Ψυλλάκη

“Do I dare
Disturb the universe?
In a minute there is time
For decisions and revisions which a minute will reverse.”
                                                                        T.S. Eliot

Ο Μισέλ Φουκώ σε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα έργα του είχε γράψει πώς: Η τρέλα αρχίζει στο σημείο όπου διαταράζεται και σκοτεινιάζει η σχέση του ανθρώπου με την αλήθεια. Υπάρχουν πολλές παράλληλες καθημερινές αλήθειες και πραγματικότητες για το καθένα, προσπάθειες που κάνει κάθε άτομο ξεχωριστά με σκοπό την επίτευξη μιας πλήρους ή έστω αξιοπρεπούς ζωής-θα μπορούσαμε να πούμε παρουσίας. Αντίστοιχα πολλοί είναι αυτοί που συναντούν μια άλλη ταυτόχρονη πραγματικότητα, διαστρεβλωμένη και σκληρή η οποία συντηρείται κυρίως από ένα σύστημα θεσμών που δεν επιτρέπουν τη χρήση μιας αυτονόητης ελευθερίας μόνο και μόνο επειδή ο λόγος τους, η σκέψη τους, η αφήγηση τους δεν χαρακτηρίζεται από τη γραμμικότητα που οι περισσότεροι από εμάς θεωρούμε λογική. Κι αυτούς συχνά καλούμαστε να τους κατατάσσουμε σε μια κατηγόρια β΄ πολιτών φοβούμενοι το αλλιώτικο και το από αλλού φερμένο. 

Για πολλές δεκαετίες, ερχόμενοι τελικά μέχρι το σήμερα, το τώρα η Ελλάδα, εννοώντας το Κράτος, τους θεσμούς- ιατρικούς και μη- κουβαλάει έναν υπόγειο κόσμο στοιβαγμένο άλλοτε σε τεράστια οικήματα με αντιθεραπευτικές το λιγότερο συνθήκες και άλλοτε μέσα στους κόλπους των οικογενειών, ένα κόσμο που πεισματικά η υγεία και η παιδεία, η κουλτούρα μας, αφήνει έξω από το λεξιλόγιο των δικαιωμάτων και της ισότητας. Αυτοί  είναι οι ψυχικά πάσχοντες. Από το 1991 και το ρηξικέλευθο σκάνδαλο της Λέρου συσπειρώθηκαν  αρκετοί ειδικοί, πρόθυμοι να βάλουν ένα τέλος σε αυτό το απομεινάρι μιας μεσαιωνικής δεισιδαιμονίας ή πολιτικής μεθόδου, προσπαθώντας να στήσουν χώρους, συνθήκες και αντιλήψεις που θα έφερναν αυτούς τους συμπολίτες μας πίσω στην κοινότητα, δίπλα μας. Μέχρι σήμερα, 2011, το μέγεθος αυτής της προσπάθειας είναι ακόμη αντιστρόφως ανάλογο με τη προσπάθεια που κάνει το κράτος για άλλη μια φορά να ξεχωρίσει αυτόν τον πληθυσμό, ερμηνεύοντας τον ως αριθμό, κοστολογώντας τη πάθηση, κοστολογώντας τους ειδικούς ψυχικής υγείας ως πλεονάζοντες. 

Μιλώντας πραγματικά πια, στο σημείο που διαταράσσεται η σχέση μας με την αλήθεια τελικά, ο Υπουργός Υγείας Α. Λοβέρδος διακόπτει τα κονδύλια ψυχικής υγείας με αποτέλεσμα να κλείσουν δομές, αναγκάζοντας ασθενείς να τοποθετηθούν πάλι σε ιδρύματα, οι εργαζόμενοι οδηγούνται σε μισθοδοτική ομηρία και απολύσεις ενώ δεν δίστασε να νομοθετήσει πλαίσιο για παρακράτηση συντάξεων από χρόνιους ασθενής ιδρυμάτων.  

Το παρακάτω ντοκιμαντέρ, βραβευμένο από τη Διεθνή Επιτροπή του Φεστιβάλ Καλαμάτας, γυρισμένο στους πραγματικούς χώρους του Ψυχιατρείου Χανιών και των εξωιδρυματικών δομών του, τολμά και δείχνει μια πραγματικότητα που μπορεί να κινείται μέσα στα στεγανά ενός μικρόκοσμου, στα μικρά βήματα ανθρώπων που μπαινοβγαίνουν σε δύο κόσμους με το βλέμμα αλλά με το χέρι τους πάντα στραμμένο στον κόσμο που ανέκαθεν άνηκαν, που ήρθαν. Ο σκηνοθέτης και η επιστημονική ομάδα τολμούν να παρουσιάσουν τη δύναμη αυτή και την ειλικρίνεια ανθρώπων που παλεύουν για τα απλά, τα αυτονόητα, για την ουσία να αντιμετωπίζεσαι ως Άνθρωπος. 

Και όχι. Δεν είναι ταινία αν σας θυμίζει κάτι.

Ρίχτε μια ματιά στον «καθρέφτη».

By Rory

Προτεινόμενη βιβλιογραφία:

Η Ιστορία της τρέλας, Φουκώ Μισέλ, Εκδόσεις Ηριδανός

Εναλλακτική Ψυχιατρική ενάντια στην απαισιοδοξία της λογικής για την αισιοδοξία της πράξης, Μπαζάλια Φράνκο, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2008

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΕΔΩ!

  Ο Άνθρωπος που Ενόχλησε το Σύμπαν