Πρόταση dvd: Το Δέντρο της Ζωής

Του

Τέρενς Μάλικ

 

Κάτω από το δέρμα της γης και του χρόνου
 

Τώρα που καταλάγιασε όλος ο θόρυβος για την ίσως πιο αναμενόμενη ταινία της περσινής χρονιάς και ταυτόχρονα της πιο αμφιλεγόμενης για πολλούς, μπορούμε να αφεθούμε μέσα από την ιδιωτική μας βλέψη στον κινηματογραφικό αυτό άθλο των 140 λεπτών, του δημιουργού Τέρενς Μάλικ.

Ο φετινός Χρυσός Φοίνικας δε δόθηκε άδικα στην ποίηση, και δε δόθηκε στο Δέντρο της Ζωής μόνο  για το αινιγματικό και πάντα φερέλπιδο εκτόπισμα που κουβαλάει εδώ και τέσσερεις δεκαετίες ο Μάλικ, όπως πολλοί καταλόγισαν στην επιτροπή.  Οι θεατές και περισσότερο οι κριτικοί περίμεναν πάντα πολλά από τον σκηνοθέτη, σχεδόν περισσότερα ως απόδειξη της καλλιτεχνικής του αξίας, ενώ έμοιαζε ως ένα σημείο λόγω της μυστικότητα που περιέκλεισε την παραγωγή, όλοι να ασχολούνται περισσότερο με τους συντελεστές παρά με την ίδια την ταινία όταν τελικά αυτή παρουσιάστηκε στο ευρύ κοινό. Λόγω της εκτίμησης που φέρει ο συγκεκριμένος δημιουργός φάνηκαν με έναν τρόπο απόλυτο οι απαιτήσεις που υπήρχαν απέναντι στο όνομα του και όχι στα μέσα που χρειάζεται και διαλέγει αυτός κάθε φορά, κάνοντας τελικά την επιμονή του σε αυτήν την πιο προσωπική μάλλον ταινία που έκανε ποτέ, να βγαίνει νικήτρια μιας και αυτή είναι τελικά  πολλά παραπάνω από όσα ήθελαν οι κριτικοί και οι περφεξιονιστές της γραμμικής αφήγησης.

Ο Μάλικ δεν παίρνει τη ζωή από την αρχή, ούτε μοιάζει αυτή να οδηγείται σε ένα τέλος. Ο σκηνοθέτης βουτάει μέσα στην ροή του κόσμου και του χρόνου αφηγούμενος ταυτόχρονα την σύνδεση των πραγμάτων που υπήρχαν πριν από εμάς και μυστικά συνεχίζουν μέσα μας. Η οικογένεια δεν παρουσιάζεται απλώς ως μια πολιτισμική παράδοση αλλά ως ένα μαύρο κουτί που μέσα του όλα τα πρόσωπα κουβαλούν το καθένα στοιχεία που πάντα ενυπήρχαν στο κόσμο. Η αγριότητα, η σκληρότητα, η αρμονία και η απόλυτη μοναξιά. Το φαινομενικά ατέλειωτο σύμπαν που σε ανθρώπινα πλαίσια δεν είναι άλλο από την παιδική ηλικία και τις αναταράξεις της εφηβείας όταν όλα γύρω φαίνονται απειλητικά και ταυτόχρονα τρυφερά, η εικόνα της μητέρας που περιθάλπει μέσα σε μια αφέλεια και ο πατέρας που συμβολίζει όλες τις απαιτήσεις του κόσμου που πια αρχίζει και γίνεται σχήμα, λογική, συμφωνία, Ηλικία. 

Ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί στοιχεία ντοκιμαντέρ (με τα ειδικά εφέ να έχει αναλάβει ο Douglas Trumbull, υπεύθυνος για τα εφέ του 2001:Οδύσσεια του Διαστήματος) μόνο και μόνο για να αφήσει τον θεατή να βιώσει την απόδειξη, τη δική του πεποίθηση πώς ο κόσμος έφτασε ως εδώ για να αρχίσει να γερνά, να φθείρεται μέσα σε τετραγωνικά μέτρα και ανθρώπινες πληγές, μέσα στην λήθη των στιγμών που οι ήρωες του έζησαν ίσως τις πιο γεμάτες ώρες τους ως παιδιά που εξερευνούσαν ένα φύλλο, ένα γυναικείο νυχτικό, τους ίδιους τους γονείς που από εξιδανικευμένες μορφές μετατρέπονταν σε εκλογικευμένους ρόλους.

O ίδιος ο Sean Penn παραδέχτηκε σε συνέντευξη πώς δεν έχει καταλάβει ακόμη το ρόλο του στην ταινία και αυτό είναι που τελικά επεδίωξε ο Μάλικ. Την αβεβαιότητα ενός σύγχρονου πια ανθρώπου που άγεται και φέρεται μέσα στα γυάλινα κτίρια του εξελιγμένου κόσμου, στην στειρότητα ενός ακριβού σπιτιού, στην αβεβαιότητα μακριά από την παιδική ηλικία και στα χαμένα πρόσωπα που τόσο θέλει να γυρίσει ο ήρωας.
 

Το Δέντρο της Ζωής είναι μια ταινία για το σινεμά, φτιάχτηκε για αυτό και λειτουργεί πίσω από το λευκό πανί, μέσα στο σκοτάδι της αίθουσας και του χώρου, πατώντας πάνω στα λόγια του ποιητή Άλλεν Γκίνσμπεργκ:

[..]Η ποίηση είναι εκείνη η ώρα της νύχτας, ξαπλωμένος στο κρεβάτι, να σκέφτεσαι πραγματικά αυτό που σκέφτεσαι, κάνοντας τον ιδιωτικό κόσμο δημόσιο.

By Rory