Πρόταση dvd: Arbritage

Του

Nicolas Jarecki

Πρώτα από όλα υπάρχουν ταινίες τις οποίες πρέπει κάποιος να δει και να εξετάσει κάτω από το πρίσμα της εποχής τους, του χρόνου που προβλήθηκαν, τις συγκυρίες κάτω από τις οποίες προβλήθηκαν. Κάποιος μπορεί να πει βέβαια «μα γιατί ένας σκηνοθέτης να μας παραθέτει κάτι που ήδη ξέρουμε; Τι κινηματογραφική ανάγκη υπήρξε για κάτι τέτοιο;». Τέτοια σχόλια ακούσαμε από πολλούς για ταινίες όπως  Η Αγάπη του Χάνεκε ή ακόμη πιο πρόσφατα για Το Κεφάλαιο του Κώστα Γαβρά. Αυτό όμως που φιλτράρεται επιμελώς σε ένα δελτίο ειδήσεων, σε μια life style εκπομπή ή στα περιοδικά κάνοντας τον θεατή να αναφωνεί «μία από τα ίδια» και να βουλιάζει μετά στον καναπέ του άνετα μουδιασμένος, μπορεί δοσμένο μέσα από την τεράστια λευκή οθόνη να πάρει άλλες διαστάσεις, εξωπραγματικές ή τόσο ρεαλιστικές που καταντούν ενοχλητικές. Είναι η στιγμή που το σινεμά πετυχαίνει τη δουλειά του!

Στη μεταμοντέρνα εποχή που διανύουμε, όπου όλα υπονοούνται μέσα από το πρίσμα μια αυτόματης εξέλιξης, όπου όλοι πια «είμαστε» ψαγμένοι, πληροφορημένοι, δεκτικοί στο ακραίο, ίσως κάποιοι δημιουργοί νιώθουν την ανάγκη να επαναφέρουν την τάξη, μια τάξη όπου φωνάζει ξέρω ότι τα ξέρεις όλα αλλά πόσο στ’ αλήθεια συνειδητοποιείς τι σου προκαλούν; Πόση αποστροφή μας προκαλούν στ’ αλήθεια τα γηρατειά, η βία τους; Πόσο μίσος και φθόνο μας γεμίζουν τα πλούτη που τόσο αναιδώς μας πλασάρουν κάποιοι πολιτικοί και άλλοι που μένουν στο οικονομικό απυρόβλητο; Ζούνε σε άλλο κόσμο ή τον δημιούργησαν για να παραμένουν εκεί ανέγγιχτοι;

Το Arbritage του Νίκολας Τζαρέκι μοιάζει να έχει σημείο εκκίνησης αυτή την οπτική και πραγματικά με την ωμή του απλότητα και την γραμμική ρεαλιστική του αφήγηση κατέληξε να αποτελεί μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς για πολλά έντυπα και κριτικούς, ενώ αποτέλεσε έκπληξη και εμπορικά. Με έναν-επιτέλους-άξιο Ρίτσαρντ Γκιρ που είχε χρόνια να επανέλθει σε τέτοιου είδους πιο υπόκωφους ρόλους, ο σκηνοθέτης μας εισάγει μέσα στην χλιδάτη, άνετη ζωή ενός μεγιστάνα όπου οδηγείται από την απληστία του και ενώ τα χει όλα, ποντάρει μια τελευταία φορά σε κάτι μεγαλύτερο, σαν καλό καπιταλιστικό παιδί που είναι. Όλα είναι σε τάξη: Τα παιδιά του χωμένα-με κόπο πάντοτε!- στις επιχειρήσεις του, η γυναίκα του με ατομικό γυμναστήριο, μια άξια νοικοκυρά με υπηρέτη και φυσικά η καλλιτέχνιδα ερωμένη για να συμπληρωθεί η αγία Μεγαλοαστική Τριάδα! Όλα αυτά ακούγονται κλισέ και είναι επίτηδες γιατί αυτό που κάνει ο Τζαρέκι είναι να μας τα δίνει όλα τόσο αληθινά μπροστά μας που προκαλεί αρχικά τον μικροαστικό μας φθόνο και την ασυνείδητη συμπάθεια στο πρόσωπο του πρωταγωνιστή μόνο και μόνο για να αρχίσει μια αργή αποδόμηση αυτού που σχεδόν αρχίζουμε να συμπαθούμε. Ο πρωταγωνιστής θα μπλεχτεί σε ένα (συνηθισμένο κινηματογραφικά) ατύχημα με την ερωμένη του και όλα αλλάζουν για εκείνον. Η τρυφερότητα και ο ερωτισμός γίνεται επαγρύπνηση και οργάνωση. Η βοήθεια δεν θα έρθει από πλούσιους φίλους αλλά από ένα φτωχό γνωστό που είναι σε τεχνητή απόσταση και μπορεί να  μένει στη σκιά ενός γίγαντα. Ο γλυκός πλούσιος μας οικογενειάρχης θα αλλοιωθεί και θα αρχίσει να μηχανορραφεί, να θυμώνει, να αλλάζει δέρμα, αμφιθυμικά να προωθεί την ανάγκη του κι όλα αυτά όχι για να σώσει τον Αληθινό του εαυτό αλλά μια συμφωνία!

Το φινάλε της ταινίας, μια ωμή δήλωση του σκηνοθέτη για όλο αυτό το σινάφι που πλέον παραπαίει, θα έρθει μέσα από την «οικογένεια» του πρωταγωνιστή όπου κι αυτή πρέπει να προστατέψει κάτι από τη λάμψη της. Έτσι απλά.

Έτσι απλά ο κινηματογράφος καταφέρνει κάποιες φορές αντί να προκαλέσει μια στροφή προς τα μέσα να σκαλίσει μια στάση που πρέπει επιτέλους να βγει προς τα έξω.

By Rory