Πρόταση dvd: All is Lost

Του

J.C. Chandor

Just a spot in life

Κάποιος θα μπορούσε να πει-αν και πάντα υπονοείται-πώς η ζωή είναι μονάχα σημεία, μια πορεία από το Α στο Β και πέρα, μέχρι να βρεθούν οι άκρες. Οι άκρες που μας καθορίζουν και ορίζουν αυτό που απλά είμαστε, αυτό που πρέπει ή αναγκαζόμαστε να δεχθούμε ότι είμαστε. Πάνω σε αυτή την απλή διαπίστωση ο νεαρός σκηνοθέτης J.C. Chandor στη δεύτερη μόλις μεγάλου μήκους ταινία του, στήνει μια εξαιρετικού υπαρξιακού συμβολισμού δημιουργία που απαιτεί από τον θεατή να σταθεί στην ταινία όχι μόνο σε ρεαλιστικό επίπεδο αλλά περισσότερο σε φιλοσοφικό, αν επιθυμεί να δει κάτι παραπάνω από το δεδομένο.

Ο αντι-ήρωας του σκηνοθέτη δεν έχει όνομα, δε μαθαίνουμε ποτέ από που είναι, ποιός είναι, γιατί βρέθηκε στη θάλασσα να πλέει με το ιστιοφόρο του και που πηγαίνει. Ξεκινά μονάχα με μια εξομολόγηση που δε ξέρουμε καν σε ποιόν την απευθύνει. Λέει πώς «όλα χάθηκαν εδώ» και ζητάει συγνώμη. Η ταινία μοιάζει σε αυτό και μόνο το σημείο να έχει ολοκληρώσει το νόημα της με έναν επαναστατικό τρόπο μιας και με τόλμη αγγίζει την έννοια του «χρέον», αυτού που ο Καστοριάδης εξήγησε ως χρέος του ανθρώπου απέναντι στη ζωή, την ύβρι που συμβαίνει μόνο και μόνο επειδή υπάρχουμε.

Ξαφνικά ένα παρατημένο πλεούμενο κοντέινερ θα χτυπήσει το σκάφος του πρωταγωνιστή. Από εκείνο το σημείο και μετά ο θεατής γίνεται μάρτυρας μιας προσπάθειας που από την αρχή κουβαλά κάτι το μοιραίο, το αναπόφευκτο. Και κάπου εδώ αρχίζει η συνάντηση της Οδύσσειας με το Γέρο και η θάλασσα του Χέμινγουει. Ο «Κανένας» του Οδυσσέα, του ανθρώπου που έχει ξεμείνει από παρελθόν και παλεύει να φτάσει το μέλλον, και ένας άλλος, ένας γέρος που ο αγώνας του να φτάσει ένα τεράστιο ψάρι ως τη στεριά σε πείσμα του κουράγιου του, και οι δύο αυτές άχρονες φιγούρες συναντώνται στο βλέμμα και την προσπάθεια του Robert Redford (σε μια θηριώδη ερμηνεία εδώ) να κατανοήσει τι του συμβαίνει καθώς αναγκάζεται να μπαλώσει το σκάφος, να το αποχωριστεί, να το δει να βουλιάζει τρίζοντας τα ξύλα του σαν τα δικά του ανθρώπινα και γέρικα κόκαλα. Να αρχίσει να πενθεί για αυτό που χάνεται και που μπροστά στον ωκεανό, φυσικό και συμβολικό περιβάλλον για τη ζωή, φαίνεται να είναι ένα τίποτα. Το κουράγιο εξανεμίζεται, η δύναμη εγκαταλείπει, και κάθε στιγμή υπάρχει ένα σημείο να φτάσει, κάτι καινούργιο να κατακτήσει με σκοπό να κρατήσει αυτό το σώμα, αυτή την ύπαρξη σε ενέργεια. Όλα συνεχίζουν...όλα αρχίζουν να αναμένονται...η σωτηρία...η εύρεση κάποιου να τον σώσει...Ο πρωταγωνιστής όλο και βρίσκεται πιο εκτεθειμένος, από το σκάφος σε μια σωσίβιο λέμβο και από κει μέσα στη θάλασσα, με το χώρο του να μικραίνει, η ατομική του γεωγραφία να συρρικνώνεται. Και όλα αυτά ο σεναριογράφος και σκηνοθέτης να αφήνει να συμβαίνουν μόνο και μόνο για να φτάσει ο αντι-ήρωας του να γίνει Άνθρωπος, να δεχθεί αυτό που είναι αποφασίζοντας να περάσει στην μόνη ελεύθερη πράξη που κατέχει ο άνθρωπος.

Μετά την Νεμπράσκα του Α. Πέιν, εδώ, στο Όλα χάθηκαν του Τσαντόρ, διαφαίνεται ένα κινηματογραφικό όραμα να έρθει πάλι ο άνθρωπος στο μέτρο που του αξίζει. Που είναι. Απλά ένας αγώνας που η κατανόηση του όμως και μόνο είναι πιο σημαντική και από την ίδια την πορεία του. Αν η ταινία είχε διαφορετικό φινάλε θα μπορούσαμε να μιλάμε για μια μεγαλειώδη δημιουργία.

by Rory