Πρόταση dvd: Ένας πολύ διακριτικός Ήρωας

Του

Jacques Audiard

Κατά φαντασίαν άνθρωπος

Πόσες φορές μπορούμε άραγε να διακρίνουμε τον άνθρωπο πίσω από την ιδιότητα; Το άτομο πίσω από την ιστορία του και ποια είναι αυτή. Αυτός φαίνεται να είναι ο πυρήνας της εξαιρετικής ταινίας ενός από τους πιο συνεπείς και αξιόλογους Ευρωπαίους σκηνοθέτες, του Ζακ Οντιάρ(A Prophet, Rust and bone). Γυρισμένη το 1996 και με πρωταγωνιστή τον πάντα καλό Mathieu Kassovitz, η ταινία έσπευσε να μαζέψει πληθώρα υποψηφιοτήτων και βραβείων αλλά πάνω από όλα να εξιστορήσει ένα κωμικόδραμα που για πολλούς ήταν η προσωπική παραίσθηση ενός ανθρώπου μόνου, ενώ ίσως και να είναι, δεδομένης της εποχής που διανύουμε, κάτι παραπάνω από αυτό.

Πότε με ύφος ψευδοντοκυμαντέρ και πότε με γραμμικά κινηματογραφική αφήγηση, η ταινία παρουσιάζει την (αυτ-)απάτη ενός και μόνο ανθρώπου, του Αλμπέρ, να δημιουργήσει μια ζωή που απλά δεν υπήρχε. Ένα ρόλο χωρίς βάση και αλήθεια που όμως καταφέρνει να γίνει πιστευτός, να κερδίσει τη συμπάθεια και την εμπιστοσύνη των άλλων. Ονειροπόλος από μικρός και εμμονικός με τους πολέμους και τον ηρωισμό, αυτόν που φάνηκε να μην έχει ο νεκρός αλκοολικός πατέρας του, ο Αλμπέρ, εντελώς τυχαία θα αφήσει πίσω του την απλή αληθινή ζωή ενός φτωχού και ασήμαντου πωλητή για να αρχίσει μεθοδικά να πλάθει τον «άνθρωπο» του διαβάζοντας και παρατηρώντας αυτά που για όσους είναι σημαντικοί και άρα απόμακροι από την πραγματική ζωή, δεν φαίνονται σημαντικά. Ο Αλμπέρ θα διαβάζει τις εφημερίδες και τις εξελίξεις του πολέμου και της αντίστασης, τις έριδες μεταξύ των δυνάμεων που καθόριζαν την έκβαση μιας μεταβατικής και απάνθρωπης εποχής(αυτής του β’ Παγκόσμιου Πολέμου), μα πάνω από όλα όταν πια ο πόλεμος αποχωρεί σιγά σιγά αφήνοντας φαντάσματα και αγνοούμενους, ο Αλμπέρ, θα παρατηρεί το συρφετό και τις ομάδες των εκλεκτών που έγιναν όσοι συμμετείχαν από κοντά στα γεγονότα. Βετεράνοι, αντιστασιακοί, στρατιωτικοί, όλοι τους γύρω του θα του δώσουν τα στοιχεία του ρόλου, τους τρόπους και την εικόνα ώστε ο ίδιος σταδιακά να τα αποστηθίσει και εντελώς ψεύτικα να γίνει ένας από αυτούς μόνο και μόνο λέγοντας την ιστορία του, μια ιστορία που ποτέ δεν υπήρχε, παρά μόνο εξιστορήθηκε.

Ο ήρωας, διακριτικά πανούργος και αθώος όπως λέει ο τίτλος, θα χωθεί ανάμεσα σε σημαντικούς ανθρώπους και επειδή δεν έχει αποδεδειγμένη ιστορία θα ανελιχτεί στο στρατό, θα φτάσει συνταγματάρχης καθορίζοντας πολλές φορές τη μοίρα ανθρώπων που έπαιξαν πραγματικό ρόλο στα γεγονότα. Ο ήρωας του Οντιάρ δε θα κάνει τίποτα από αυτά από μίσος ή φιλοδοξία αλλά από μοναξιά, από την έλλειψη του ανήκειν κάπου, στην προσπάθεια να φτιάξει έναν άνδρα που ο ίδιος θα θαύμαζε.

Πλησιάζοντας στο τέλος της η ταινία φανερώνει όμως το αληθινό της νόημα που δεν είναι άλλο από την πραγματικότητα που ζούμε και σήμερα, σε εποχές που όλες οι ταυτότητες, ιδεολογικές, πολιτικές ακόμη και προσωπικές παρουσιάζονται όπως θέλει ο καθένας ή τον εξυπηρετεί καταφέρνοντας πολλές φορές βλάκες, ανόητοι ή αφελείς να καθορίζουν τη μοίρα πολλών. Πρυτάνεις που αρνούνται τη χουντική τους ιδιότητα, βουλευτές που κρύβονται πίσω από σχέσεις, πλήθος «αντιστασιακών» που φωνάζουν ότι «πολέμησαν» για μια χώρα που τώρα εκμεταλλεύονται προς ίδιον όφελος.

Είσαι ότι δηλώσεις.

Έτσι δε λέει η παροιμία; Οι υπόλοιποι απλώς ακούν και ακολουθούν.

By Rory